Chó mặt xệ, hay chó mặt nhăn, là tên gọi chung cho những giống chó có da mặt nhăn, dày và xệ thành đa dạng lớp. Các giống chó này thường mang đặc điểm chung là lông ngắn mượt, đầu lớn, vai rộng, mõm ngắn, chán dô, mũi hếch, lười và phàm ăn, khiến chúng thường có body rất mập mạp. Chó mặt xệ có nhiều kích thước khác nhau, với thể rất lớn như những giống chó ngao, hay nhỏ như chó Pug.
Các giống Chó Mặt Xệ lừng danh toàn cầu
Trên thế giới hiện sở hữu khoảng 8 giống chó mặt xệ đa dạng, là Bulldog Anh, Bulldog Pháp, Pug, Boston Terrier, Boxer, Dogue De Bordeaux, Neapolitan Mastiff và Bullmastiff.
Chó Bulldog Anh (hay Bull Anh)
Bulldog là 1 giống chó cổ của nước Anh, có nguồn gốc trong khoảng giống chó chiến Colossus của quân đội La Mã trong quá trình khai phá hòn đảo Anh. Chó Bulldog Anh có 1 lịch sử rất “khốc liệt”, chúng thường được huấn luyện để tham dự vào các môn “thể thao” như bull baiting (đánh nhau với bò tót). Sau lúc trò chơi này bị cấm ở nước Anh, chó Bulldog được lai tạo theo hướng nhỏ hơn, hiền lành hơn để làm thú cưng.
Chó Bulldog Anh ngày này đã khác rất xa so với cha ông của chúng. Bulldog đương đại tuy vẫn với vẻ ngoài hơi “hầm hố” nhưng rất hiền lành, thích hợp để nuôi làm thú cưng trong gia đình.
Chó Bulldog Pháp (hay Bull Pháp)
Bulldog Pháp là 1 giống chó còn hơi mới, xuất hiện từ năm 1860, và có nguồn gốc từ Bulldog Anh, do các người Anh đem tới Pháp và lai tạo chúng với giống French Terrier.
Chó Bull Pháp khá nhỏ, chỉ có kích thước bằng 50% tới 70% Bull Anh, và cân nặng trong khoảng 10 – 14kg. Chó Bull Pháp có lịch sử rất êm ả, được tiêu dùng để bắt chuột giai đoạn đầu, sau ấy thường được nuôi khiến thú cưng trong các gia đình quyền quý. Bull Pháp rất hiền lành, vui vẻ nhưng tương đối ương ngạnh và khó đào tạo có những người chủ “non tay”.
Chó Pug (Chó mặt xệ)
Pug mặt xệ là giống chó cổ, xuất hiện ở Trung Quốc cách đây hơn 2000 năm (khoảng năm 400 TCN). Mặt chó pug tròn và xệ, nhăn nheo hơn các giống chó mặt xệ khác. Chúng cũng rất chây lười, hay ăn và thích nằm ườn 1 chỗ nên dễ bị béo phì.
Trong khoảng thế kỷ 16, chó Pug bắt đầu được đưa sang châu âu bởi các thương lái Hà Lan. Bắt đầu từ đấy, lịch sử chó Pug ở châu Âu trải đầy nhung lụa lúc chúng được coi là giống chó quý tộc, thường được nuôi trong những hoàng cung giai đoạn ấy.
Pug ngày này là 1 trong các giống chó được yêu thích nhất trên thế giới. Giống chó Pug, mang thân hình nhỏ nhắn, đáng yêu, tính tình hiền lành, vui tươi đặc biệt thích hợp để nuôi làm thú cưng. Chúng thích hợp với phần đông mọi người và mọi không gian sống
Chó Boston Terrier (hay chó sục Boston)
Chó Boston Terrier là 1 trong những giống chó trước hết của nước Mỹ, được mang đến bởi những người Anh trong công đoạn khai phá thuộc địa ở Bắc Mỹ. Boston Terrier sở hữu cỗi nguồn trong khoảng chó Bulldog Anh và chó English Terrier (chó sục trắng Anh – hiện đã tuyệt chủng), được lai tạo trước tiên vào năm 1865 tại thành thị Boston – Mỹ.
Cùng có Pitbull Mỹ, Boston Terrier cũng có một quá khứ “khốc liệt” lúc được tạo ra vào đúng công đoạn môn bull baiting đang phát triển cực hưng vượng. Thân hình chúng nhỏ nhưng rất cơ bắp, mạnh mẽ và đặc trưng gan liền nên là các đấu sĩ lí tưởng. Sau lúc các trò này bị cấm, chó Boston được nuôi phổ biến làm thú cưng trên khắp nước Mỹ và nhiều nước châu Âu.
Chó Boxer (hay chó Võ Sĩ)
Chó Boxer là giống chó chiến có nguồn gốc từ Đức. Giống chó này được nuôi rất nhiều tại những nước châu Âu vào thế kỷ 19 để phục vụ cho những môn “thể thao đối kháng”. Tuy nhiên, những trận đấu giữa những chú chó Boxer không ác liệt Bulldog hay Pitbull, chúng thường ko lao vào cắn xé đối thủ mà chỉ thường dùng 2 chân trước để tiến công. Cuộc đấu sẽ chấm dứt lúc với một trong 2 con bỏ cuộc.
Khác với phần lớn các giống chó mặt xệ khác, chó boxer sở hữu thân hình thanh tú, dũng mãnh và ưa thích hoạt động, chạy nhảy nên hi hữu có chú chó boxer nào bị béo phì.
Chó mặt xệ! Chó Dogue De Bordeaux (chó Ngao Pháp hay French Mastiff)
Dogue De Bordeaux là 1 giống chó to của Pháp, thường được nuôi bởi những nhà quý tộc no đủ. Sở hữu cơ thể mạnh mẽ, thân hình to khỏe cơ bắp và tính khí hung tợn nên chó Ngao Pháp từng được nuôi để tham dự vào các trận trọi chó, hoặc đánh nhau mang bò khốc liệt.
Vào đầu thế kỳ 20, chó Ngao Pháp suýt tuyệt diệt do nạn trọi chó tràn lan vào cuối thế kỷ 19. Sau ấy các môn thể thao đẫm máu này bị cấm, người dân và chính quyền cố gắng bảo kê và nhân giống giống chó quý này. Hiện chó Ngao Pháp đã căn bản phục hồi, không những thế số lượng vẫn còn ít và có giá tương đối đắt, khoảng 3000 – 5000$ / cá thể ở Mỹ.
Chó mặt xệ! Chó Neapolitan Mastiff (chó Ngao Neapolitan)
Chó Ngao Neapolitan, hay còn gọi là chó Ngao Neapolitan khổng lồ (một trong những giống chó lớn nhất thế giới), là giống chó cổ, hậu duệ chính của giống chó chiến Colossus khét tiếng từng dùng cho trong quân đội La Mã. Chúng mang thân hình rất to to, cơ bắp, thường nặng đến 80kg và cao tới một.2m.
Chó Ngao Neapolitan với sức mạnh vượt bậc nên thường được sử dụng trong đương đầu. Chúng từng tham dự những cuộc chiến của binh đoàn La Mã cổ đại cho đến những trận chiến giữa các nước châu Âu thời trung thế kỉ. Sau lúc chấm dứt thời trung thế kỉ, chúng thường được dùng làm chó chăn gia súc hoặc chó cảnh vệ.
Sau Thế Chiến II, giống chó này phần nhiều đã tuyệt chủng. Sau phổ biến nỗ lực nhân giống, hiện số lượng đã hồi phục. Chó Ngao Neapolitan tiên tiến tuy mang thân hình đồ sộ, ngoại hình hung dữ nhưng chúng lại hơi hiền từ, tuy nhiên bản năng đương đầu vẫn còn mạnh mẽ, nên chúng được nuôi làm chó canh gác rất khả quan.
Chó mặt xệ! Chó Bullmastiff (chó Ngao Bò)
Bullmastiff là giống chó trọi lớn lớn với của Anh Quốc, chúng mang nguyên nhân trong khoảng chó Ngao Anh (giống chó lớn nhất thế giới về cân nặng) và chó Bulldog Anh. Với bản tính hung hãn, thân hình lớn to, cơ bắp mạnh mẽ, chúng từng được nuôi rộng rãi ở Anh để đáp ứng cho các các trận trọi chó và trọi bò máu mê.
Sau được sử dụng rộng rãi để săn hươu và canh gác. Hiện giờ, chúng được nuôi phổ biến để làm chó nghiệp vụ, hoặc để bầu bạn trong các gia đình ở Anh và Mỹ. Ngao Bò là giống chó mặt xệ rất to to, nhưng ko nặng nề, chúng có thể cao đến 70cm (tính đến vai) và nặng đến 60kg.
