Việt Nam là một đất nước giàu đa dạng sinh học với hệ sinh thái phong phú, và các loài ong không phải là ngoại lệ. Trong tự nhiên Việt Nam, có rất nhiều loài ong đa dạng và thú vị, đóng góp quan trọng vào duy trì cân bằng sinh thái và phân tán phấn hoa giữa các loài cây. Các loài ong ở Việt Nam không chỉ có vai trò thụ phấn hoa mà còn cung cấp mật ong và sản xuất sáp tự nhiên, góp phần vào nền kinh tế và cuộc sống của con người.
TOP 10 các loài ong ở Việt Nam phổ biến nhất
Ong vò vẽ
Ong vò vẽ, còn gọi là ong hút mật hoặc ong ruồi, là một trong các loài ong ở Việt Nam phổ biến nhất. Chúng có kích thước nhỏ và thân hình mảnh mai, thường có màu đen hoặc nâu và có vằn màu vàng hoặc cam trên cơ thể. Ong vò vẽ có đôi cánh mỏng, một đôi mắt lớn và một răng cưa nhỏ để cắt lá.
Ong vò vẽ sống chủ yếu trong môi trường nông thôn, khu vườn và khu rừng. Chúng thường xây tổ trong các ống tre, kẽ hở trong tường hoặc trong các tổ ong hoang dã bị bỏ hoang. Ong vò vẽ là loài ăn mật và nhờ vào vò vẽ trên cơ thể mà chúng có thể hút mật từ hoa và cây cối.
Ong bắp cày
Ong bắp cày có kích thước nhỏ, thân hình mảnh mai và màu sắc phổ biến là đen hoặc nâu với vằn màu vàng. Ong bắp cày thường sống đơn độc và xây tổ trong đất. Tổ ong bắp cày có hình trụ, làm từ đất và nước, với một lỗ vào và một hệ thống khuếch tán nước ra bên ngoài. Chúng chủ yếu ăn phấn hoa và có vai trò quan trọng trong việc thụ phấn hoa và phân tán phấn hoa giữa các cây.
Ong đất
Nhắc đến các loài ong ở Việt Nam phổ biến nhất không thể bỏ qua ong đất. Ong đất là một nhóm côn trùng thuộc họ Halictidae, có khoảng 4.000 loài khác nhau trên khắp thế giới. Chúng có kích thước nhỏ đến trung bình và thân hình mảnh mai. Màu sắc của ong đất đa dạng, từ đen, nâu, vàng, xanh lá cây đến xanh da trời. Ong đất sống tập trung thành đàn và thường xây tổ trong đất hoặc trong hổ phách cây.
Ong đất chủ yếu ăn mật từ hoa và có vai trò quan trọng trong việc thụ phấn hoa và cải thiện năng suất cây trồng. Chúng cũng đóng vai trò trong việc kiểm soát sự phát triển của sâu bệnh và côn trùng gây hại khác. Ong đất là một phần quan trọng của hệ sinh thái và đóng góp vào duy trì cân bằng sinh thái và đa dạng sinh học.
Ong mặt quỷ
Ong mặt quỷ, hay còn gọi là ong bắp cày đầu to (Bombus dahlbomii), là một loài ong thuộc họ Apidae. Chúng là loài ong lớn, có kích thước vượt trội so với các loài ong khác. Màu sắc của ong mặt quỷ thường đen và có vằn màu cam trên cơ thể, đôi mắt to và phần đầu có hình dạng giống như mặt quỷ, điều này đã tạo nên cái tên “ong mặt quỷ”. Ong mặt quỷ sống chủ yếu ở vùng Nam Mỹ và được coi là một loài quý hiếm và nguy cấp.
Ong nghệ
Ong nghệ khá đa dạng về loài và có mặt ở khắp nơi trên thế giới, đặc biệt phổ biến ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới. Ong nghệ thường nhỏ hơn so với các loài ong khác và có nhiều màu sắc khác nhau, từ đen, nâu, vàng, cam đến xanh lá cây và xanh dương.
Ong nghệ không có kim đốt và không gây nguy hiểm cho con người, vì vậy chúng thường được nuôi để thu hoạch mật ong và dùng trong nhiều mục đích y tế và hữu ích khác. Ong nghệ có vai trò quan trọng trong việc thụ phấn hoa và phân tán phấn hoa, giúp duy trì sự đa dạng sinh học và cân bằng sinh thái trong tự nhiên.
Ong bầu
Ong bầu có kích thước lớn và thân hình mảnh mai, thường có màu đen hoặc xanh đen. Ong bầu thường được tìm thấy trong các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới trên toàn thế giới. Chúng xây tổ bằng gỗ hoặc thân cây và làm lỗ vào bên trong để đẻ trứng và nuôi con.
Ong bầu là loài ăn mật và thường ăn mật từ hoa. Chúng có vai trò quan trọng trong việc thụ phấn hoa và phân tán phấn hoa giữa các cây. Một số loài ong bầu có lưỡi dài và mạnh, giúp chúng có thể tiếp cận và hút mật từ những hoa sâu trong. Ong bầu cũng đóng góp vào duy trì cân bằng sinh thái và đa dạng sinh học trong tự nhiên.
Ong ruồi
Ong ruồi là một trong các loài ong ở Việt Nam phổ biến nhất hiện nay. Chúng có kích thước nhỏ và có màu sắc phổ biến là nâu và vàng. Ong ruồi sống trong các tổ ong được xây từ sáp, có hình trụ và có nhiều lỗ vào và ra.
Ong ruồi là loài ăn mật và thường ăn mật từ hoa. Chúng có vai trò quan trọng trong việc thụ phấn hoa và phân tán phấn hoa giữa các cây. Ong ruồi cũng sản xuất mật ong, một nguồn thực phẩm quý giá và có lợi cho con người. Ngoài ra, ong ruồi còn đóng góp vào duy trì cân bằng sinh thái và đa dạng sinh học trong tự nhiên.
Ong mật
Ong mật, còn gọi là ong ruồi (Apis mellifera), là một trong những loài ong quen thuộc và phổ biến nhất trên thế giới. Chúng có kích thước nhỏ và màu sắc phổ biến là nâu và vàng. Ong mật sống chủ yếu trong tổ ong, xây từ sáp và có hình trụ, có nhiều lỗ vào và ra. Chúng là loài ăn mật từ hoa và có vai trò quan trọng trong việc thụ phấn hoa và phân tán phấn hoa giữa các loài cây. Ong mật cũng sản xuất mật ong và sáp, góp phần vào nền kinh tế và cuộc sống của con người.
Ong sát thủ
Ong sát thủ, hay còn gọi là ong gián, là một nhóm ong trong họ Apidae. Chúng có kích thước nhỏ đến trung bình và thân hình mảnh mai. Màu sắc của ong sát thủ đa dạng, từ đen, nâu đến vàng, cam và xanh lá cây. Ong sát thủ sống đơn độc hoặc thành đàn nhỏ, xây tổ trong đất hoặc trong các kẽ hở. Chúng ăn mật từ hoa và thường săn mồi và ăn côn trùng khác. Ong sát thủ là loài ong chủ yếu có vai trò trong việc kiểm soát sâu bệnh và côn trùng gây hại trong môi trường.
Ong khoái
Ong khoái, còn được gọi là ong mật hoặc ong đực, là một trong những loài ong ở Việt Nam có kích thước khổng lồ, với chiều dài cơ thể có thể lên đến 20mm. Màu sắc của ong khoái thường là xanh với lông tơ mềm màu vàng phủ ở phần lưng.
Đặc điểm nổi bật của loài ong này là khả năng chứa nhiều mật nhất so với các loài ong khác. Mỗi tổ ong khoái có thể sản xuất từ 35 đến 40 lít mật. Tuy nhiên, ong khoái cũng có tính chất hung dữ, và chúng có thể tấn công theo bầy đàn nếu cảm thấy bị đe dọa. Dù nọc của ong khoái không chứa độc, nhưng vẫn nên cẩn thận khi tiếp xúc với loài ong này.
Lời kết
Hiện nay có hàng trăm loài ong với sự đa dạng về hình dáng, kích thước và chức năng sinh học đang tồn tại và đóng vai trò quan trọng trong tự nhiên Việt Nam. Việc bảo vệ và duy trì các loài ong này không chỉ là việc cần thiết để bảo vệ đa dạng sinh học mà còn là cách giữ gìn cân bằng tự nhiên và sự phát triển bền vững. Chúng ta cần thúc đẩy nhận thức và hành động bảo vệ môi trường để cùng nhau bảo vệ những người bạn cần thiết này và duy trì sự hòa hợp trong tự nhiên.
